اتاق تمیز، یک محیط کنترل شده است که در آن میزان آلودگی به حداقل ممکن کاهش مییابد تا از ایمنی و کیفیت محصولات یا نتایج تولید محافظت شود. این تعریف بر هدف اصلی اتاقهای تمیز، یعنی کاهش آلودگی، تأکید میکند. همچنین، اهمیت ایمنی و کیفیت محصولات یا نتایج تولید را در اتاقهای تمیز برجسته میکند. زمان شستشو اتاق تمیز به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
درجه بندی اتاق تمیز: عامل اول زمان شستشو اتاق تمیز
اتاق تمیز مورد نظر برای تولید داروهای حساس به آلودگی ذرات ساخته شده است. بنابراین، این اتاق باید دارای درجه بندی بالایی باشد تا میزان آلودگی ذرات در آن به حداقل برسد.
طبق استاندارد 209D فدرال، اتاق های تمیز بر اساس تعداد ذرات با قطر 0.5 میکرون و بزرگتر در هر فوت مکعب از فضای این اتاق طبقه بندی می شوند. به عنوان مثال، اگر تعداد ذرات معلق با قطر 0.5 میکرون برابر ۱۰ باشد بدین معنی است که اتاق تمیز کلاس ۱۰ است. در مورد اتاق تمیز مورد نظر، به دلیل حساسیت بالای داروهای تولید شده در آن، باید دارای درجه بندی حداقل کلاس 1 باشد. در این کلاس، حداکثر تعداد ذرات معلق با قطر 0.5 میکرون در هر فوت مکعب برابر یک است.
بنابراین، برنامه نظافت اتاق تمیز مورد نظر باید به گونه ای تنظیم شود که میزان آلودگی ذرات در آن همیشه در حد مجاز کلاس 1 باقی بماند. این کار شامل نظافت و ضد عفونی کردن روزانه سطوح، تجهیزات و وسایل موجود در اتاق تمیز می شود. همچنین، باید به طور منظم از اتاق تمیز نمونه برداری شود تا میزان آلودگی آن بررسی شود. در صورت مشاهده آلودگی بیش از حد، باید اقدامات لازم برای کاهش آلودگی انجام شود.
بیشتر بخوانید | تجهیزات تمیزسازی اتاق تمیز
نوع فعالیتی که در اتاق تمیز انجام می شود: عامل دوم زمان شستشو اتاق تمیز
نوع فعالیتی که در اتاق تمیز انجام می شود، تولید یا پردازش محصولات حساس یا خطرناک است. این محصولات می توانند شامل موارد زیر باشند:
- داروها و واکسن ها
- تجهیزات پزشکی
- قطعات الکترونیکی
- مواد غذایی
- محصولات آرایشی و بهداشتی
در این موارد، آلودگی می تواند کیفیت محصول را کاهش دهد یا حتی خطرناک باشد. به همین دلیل، نظافت و شستشوی اتاق تمیز در این موارد بسیار مهم است.
در اینجا چند مثال از فعالیت های خاص که در اتاق های تمیز انجام می شود، آورده شده است:
- تولید داروها و واکسن ها: در این اتاق ها، مواد اولیه داروها و واکسن ها تهیه می شود و سپس داروها و واکسن ها تولید می شوند. این فرآیندها باید در شرایط بسیار استریل انجام شوند تا از آلودگی محصولات جلوگیری شود.
- تولید تجهیزات پزشکی: در این اتاق ها، تجهیزات پزشکی مانند تجهیزات جراحی، ابزارهای پزشکی و تجهیزات آزمایشگاهی تولید می شوند. این تجهیزات باید عاری از هر گونه آلودگی باشند تا از ایمنی بیماران و کاربران اطمینان حاصل شود.
- تولید قطعات الکترونیکی: در این اتاق ها، قطعات الکترونیکی مانند تراشه ها، مدارهای مجتمع و بردهای مدار چاپی تولید می شوند. این قطعات باید عاری از هر گونه آلودگی باشند تا عملکرد آنها تضمین شود.
- تولید مواد غذایی: در این اتاق ها، مواد غذایی مانند لبنیات، شیرینی جات، محصولات نانوایی و مواد غذایی آماده تولید می شوند. این مواد غذایی باید عاری از هر گونه آلودگی باشند تا سلامت مصرف کنندگان تضمین شود.
- تولید محصولات آرایشی و بهداشتی: در این اتاق ها، محصولات آرایشی و بهداشتی مانند کرم ها، لوازم آرایشی، محصولات مراقبت از پوست و مو و محصولات بهداشتی تولید می شوند. این محصولات باید عاری از هر گونه آلودگی باشند تا ایمنی مصرف کنندگان تضمین شود.
در همه این موارد، نظافت و شستشوی اتاق تمیز باید به گونه ای انجام شود که آلودگی محصولات را به حداقل برساند.
بیشتر بخوانید | تی مخصوص اتاق تمیز
میزان استفاده از اتاق تمیز: عامل سوم زمان شستشو اتاق تمیز
میزان استفاده از اتاق تمیز بر زمان شستشوی آن تأثیر زیادی دارد. اتاق های تمیز که به طور مکرر مورد استفاده قرار می گیرند، در معرض آلودگی بیشتری قرار دارند. بنابراین، این اتاق ها نیاز به نظافت و شستشوی بیشتری دارند. به عنوان مثال، یک اتاق تمیز که در یک کارخانه داروسازی برای تولید داروهای حساس استفاده می شود، باید به طور مکرر تمیز و ضد عفونی شود. زیرا این داروها به آلودگی حساس هستند و حتی مقدار کمی آلودگی می تواند باعث کاهش کیفیت یا حتی نابودی آنها شود.
در مقابل، یک اتاق تمیز که در یک آزمایشگاه تحقیقاتی برای آزمایش مواد استفاده می شود، ممکن است به طور مداوم مورد استفاده قرار نگیرد. در این صورت، می توان زمان شستشوی اتاق تمیز را کاهش داد.
در اینجا چند نکته برای کاهش میزان آلودگی اتاق تمیز و کاهش نیاز به نظافت و شستشوی مکرر ارائه شده است:
- استفاده از لباس و تجهیزات مناسب برای ورود به اتاق تمیز
- کنترل ورود افراد و تجهیزات به اتاق تمیز
- استفاده از سیستم های تهویه هوا و کنترل آلودگی برای کاهش آلودگی هوا
- آموزش کارکنان در مورد نحوه کاهش آلودگی در اتاق تمیز
با رعایت این نکات، می توان میزان آلودگی اتاق تمیز را کاهش داد و نیاز به نظافت و شستشوی مکرر آن را کاهش داد.
به طور کلی، اتاق های تمیز باید روزانه تمیز و ضد عفونی شوند. این کار شامل تمیز کردن سطوح، تجهیزات و وسایل موجود در اتاق تمیز می شود. همچنین، باید به طور منظم از اتاق تمیز نمونه برداری شود تا میزان آلودگی آن بررسی شود. در صورت مشاهده آلودگی بیش از حد، باید اقدامات لازم برای کاهش آلودگی انجام شود.
برنامه نظافت کلین روم
در اینجا یک برنامه نمونه ای برای نظافت اتاق تمیز ارائه شده است:
روزانه
- تمیز کردن سطوح، تجهیزات و وسایل موجود در اتاق تمیز با مواد ضد عفونی کننده
- جارو زدن یا نظافت کف اتاق تمیز
هفته ای یک بار
- تمیز کردن دقیق سطوح، تجهیزات و وسایل موجود در اتاق تمیز
- ضد عفونی کردن دستگاه های تهویه هوا
- نظافت و ضد عفونی کردن سیستم های فاضلاب
ماهانه یک بار
- نظافت کامل اتاق تمیز، از جمله دیوارها، سقف و کف
- ضد عفونی کردن سیستم های برق و روشنایی
سالانه یک بار
- بازرسی و تعمیرات اساسی اتاق تمیز
البته، این برنامه صرفاً یک نمونه است و ممکن است بسته به شرایط خاص، نیاز به تغییر داشته باشد.
بیشتر بخوانید | دستمال شستشو اتاق تمیز
نکات نظافت اتاق تمیز
نظافت اتاق تمیز یک فرآیند مهم و حساس است که باید با دقت و توجه انجام شود. اتاق های تمیز برای تولید محصولات حساس یا خطرناک، تحقیقات علمی یا سایر کاربردهای خاص طراحی شده اند. این اتاق ها باید دارای سطح کنترل شده ای از آلودگی باشند تا از ایمنی و کیفیت محصولات یا نتایج تولید اطمینان حاصل شود.
در اینجا چند نکته کلیدی برای نظافت اتاق تمیز آورده شده است:
یک برنامه نظافت منظم ایجاد کنید. این برنامه باید شامل زمان، وظایف و مواد مورد نیاز باشد.
- از تجهیزات و مواد مناسب استفاده کنید. از تجهیزات و موادی استفاده کنید که برای استفاده در اتاق های تمیز طراحی شده اند.
- به دستورالعمل های تولید کننده تجهیزات و مواد عمل کنید. دستورالعمل های تولید کننده را به دقت دنبال کنید تا از آسیب رساندن به تجهیزات یا ایجاد آلودگی بیشتر جلوگیری کنید.
- از کارکنان آموزش دیده استفاده کنید. کارکنانی را استخدام یا آموزش دهید که در مورد نحوه نظافت اتاق های تمیز آموزش دیده اند.
در اینجا برخی از وظایف خاص نظافت اتاق تمیز آورده شده است:
- تمیز کردن سطوح. سطوح را با یک پارچه تمیز و مرطوب یا یک دستگاه تمیز کننده مخصوص اتاق تمیز تمیز کنید. از مواد شوینده و ضدعفونی کننده مناسب استفاده کنید.
- جاروبرقی کشیدن کف. کف را با یک جاروبرقی با فیلتر HEPA جاروبرقی بکشید.
- شستشوی پنجره ها و درب ها. پنجره ها و درب ها را با آب گرم و صابون تمیز کنید.
تمیز کردن تجهیزات. تجهیزات را با یک پارچه تمیز و مرطوب یا یک دستگاه تمیز کننده مخصوص اتاق تمیز تمیز کنید. از مواد شوینده و ضدعفونی کننده مناسب استفاده کنید.
در اینجا چند نکته اضافی برای نظافت اتاق تمیز آورده شده است:
- قبل از شروع نظافت، اتاق را تخلیه کنید. این کار به جلوگیری از انتشار آلودگی کمک می کند.
- از لباس و تجهیزات مخصوص اتاق تمیز استفاده کنید. این لباس و تجهیزات به جلوگیری از انتشار آلودگی از بدن شما کمک می کند.
- از حرکات آهسته و کنترل شده استفاده کنید. حرکات سریع و ناگهانی می تواند باعث ایجاد آلودگی شود.
- پس از اتمام نظافت، اتاق را دوباره تخلیه کنید تا آلودگی ایجاد شده توسط نظافت از بین برود.
با رعایت این نکات، می توانید اطمینان حاصل کنید که اتاق تمیز شما به طور موثر تمیز و ضد عفونی می شود و از ایمنی و کیفیت محصولات یا نتایج تولید محافظت می شود.
بیشتر بخوانید | دوش هوا
نتیجه گیری
زمان شستشو اتاق تمیز به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله درجه بندی اتاق تمیز، نوع فعالیتی که در اتاق تمیز انجام می شود، و میزان استفاده از اتاق تمیز. به طور کلی، اتاق های تمیز باید روزانه تمیز و ضد عفونی شوند. این کار شامل تمیز کردن سطوح، تجهیزات و وسایل موجود در اتاق تمیز می شود. همچنین، باید به طور منظم از اتاق تمیز نمونه برداری شود تا میزان آلودگی آن بررسی شود. در صورت مشاهده آلودگی بیش از حد، باید اقدامات لازم برای کاهش آلودگی انجام شود. با رعایت نکات نظافت اتاق تمیز، می توان میزان آلودگی اتاق تمیز را کاهش داد و نیاز به نظافت و شستشوی مکرر آن را کاهش داد.