هواساز هایژنیک

یک واحد هواساز یا AHU، ترکیبی از عناصر نصب‌شده در واحدهای جعبه‌شکل بزرگ و قابل دسترس به نام ماژول است که شرایط تهویه مناسب برای تصفیه، تهویه مطبوع یا تجدید هوای داخل ساختمان یا محل را فراهم می‌کنند. این دستگاه‌ها معمولا روی سقف ساختمان‌ها نصب می‌شوند و هوا از طریق مجاری، به گردش در می‌آید تا به هر یک از اتاق‌های ساختمان مورد نظر برسد. هواساز علاوه بر مدیریت تهویه مناسب داخلی، کارهای زیر را نیز انجام می‌دهد:

• فیلتراسیون و کیفیت هوای ورودی: به لطف فیلترهای تصفیه هوا و بسته به ماندگاری آنها هوا تمیز می‌شود
• کنترل دمای هوا: سیستم تهویه مطبوع در سرما یا گرما تنظیم می‌شود تا دمای هوا در فضای داخلی در سطح مطلوبی باشد
• کنترل رطوبت: این دستگاه‌ها برای راحتی بیشتر در داخل ساختمان، بر رطوبت نسبی نظارت دارند

از هواساز در مکان‌هایی استفاده می‌شود که آمدوشد بسیار زیاد است و تهویه طبیعی در آنها محدود است؛ همچون سالن‌های غذاخوری یا سالن‌های همایش. همچنین هواساز برای محیط‌هایی با الزامات بهداشتی بسیار سختگیرانه نیز مناسب هستند؛ همچون آزمایشگاه‌ها، اتاق‌های تمیز یا اتاق‌های عمل و غیره.

هواساز هایژنیک چیست؟

هواسازهای هایژنیک نوعی دستگاه هواساز هستند که در اتاق‌های عمل، اتاق‌های تمیز، صنایع غذایی، دارویی و شیمیایی که نیاز به شرایط حساس استریل دارند و در مکان‌هایی که باید الزامات بهداشتی رعایت شوند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

در واقع در هر محیطی که هوای آن حاوی آلاینده‌هایی همچون میکرو ارگانیسم‌ها، ذرات معلق، میکروب‌ها و مواد آلرژی‌زا است و نباید انتقال پیدا کنند، از هواساز هایژنیک استفاده می‌شود. همچنین از این دستگاه در برخی از صنایع کشاورزی و گلخانه‌ای نیز استفاده می‌شود. تهویه هوا در هواساز هایژنیک به گونه‌ای انجام می‌شود که فشار هوای ورودی به اتاق بیشتر از هوای خروجی از اتاق باشد. به این شرایط فشار مثبت گفته می‌شود. به عبارت دیگر، هواساز هایژنیک باعث تولید فشار مثبت می‌شود که به نوبه خود از ورود آلودگی‌ها به داخل محیط جلوگیری به عمل می‌آورد.

بیشتر بخوانید | هواساز غیر هایژنیک

استانداردهای بهداشتی مورد استفاده در هواسازهای هایژنیک

با توجه به حساسیت بالای تهویه هوا و تامین هوای پاکیزه در محیط‌هایی همچون بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌ها، در طراحی و ساخت آنها باید استانداردهای خاصی درنظر گرفته شوند. مهم‌ترین استانداردها برای متریال مورد استفاده در ساخت هواسازهای هایژنیک عبارتند از:

• استاندارد VDI 6022 (سیستم‌های تهویه مطبوع بهداشتی): این استاندارد دستورالعملی برای سیستم‌های تهویه مطبوع بهداشتی با هدف جلوگیری از اثرات منفی برای هوای اتاق است. همچنین این استاندارد مبنایی برای بازرسی‌های بهداشتی به شمار می‌رود
• استاندارد DIN 1946-4 (تهویه هوا در ساختمان‌ها و اتاق‌های مراقبت‌های بهداشتی): برخی از مهم‌ترین الزامات موجود در این استاندارد عبارتند از موقعیت فیزیکی اجزای سیستم، سطوح و مواد در مسیر جریان هوا، برنامه مدیریت پاکسازی و برچسب‌زنی کلیه قطعات
• استاندارد EN 13053 (تهویه ساختمان‌ها – واحدهای انتقال هوا): این استاندارد دسته‌بندی و عملکرد هواسازها را بررسی کرده و علاوه بر آن، الزامات و عملکرد اجزا و بخش‌های ویژه هواسازها از جمله الزامات بهداشتی را نیز مقرر می‌کند
• استاندارد EN 1886 (تهویه ساختمانها-واحدهای جابجایی هوا-عملکرد مکانیکی): این استاندارد روش‌های آزمون، الزامات آن و کلاس‌بندی‌ها را برای هواسازهایی که برای تعویض هوا یا تهویه مطبوع به کار می‌روند، مشخص می‌کند
• استاندارد ANSI/ASHRAE 110-2022: الزامات طراحی و عملکرد هواساز هایژنیک
• استاندارد ASHRAE 170: الزامات مربوط به کنترل عفونت در سیستم‌های تهویه مطبوع در مراکز بهداشتی
• استاندارد ISO 14644-1: الزامات کنترل آلودگی هوا در محیط‌های تمیز مانند اتاق عمل
• استاندارد EN 14644-1: الزامات کنترل آلودگی هوا در محیط‌های تمیز
• استاندارد OSHA 30: الزامات ایمنی و بهداشت شغلی در محیط‌های کاری
• استاندارد EN ISO 846:1997: الزامات مربوط به ارزیابی عملکرد میکروارگانیسم‌ها برای تمام مواد غیر فلزی
• استاندارد EN 10088-3:2014 Standard 1.4301 / AISI 304: الزامات فولاد ضد زنگ
• استاندارد EN 1993-1-2:2005 Eurocode 3: الزامات مربوط به طراحی سازه‌های فلزی برای مقاومت در برابر خوردگی
• استاندارد EN 779:2012: ویژگی‌های فیلترهای متوسط و خوب

بیشتر بخوانید | استانداردهای اتاق تمیز

اجزای تشکیل‌دهنده هواساز هایژنیک

مهم‌ترین اجزای تشکیل‌دهنده هواسازهای هایژنیک عبارتند از بدنه، فیلترها، کویل‌های گرمایشی و سرمایشی و فن‌ها. از سوی دیگر، برای ساخت هواسازهای هایژنیک، اصولی وجود دارند که باید در صنعت و توسط تولیدکنندگان این تجهیزات مورد توجه قرار بگیرند. برای مثال، جنس بدنه، فیلتر و کویل‌ها باید طبق الزاماتی فنی ساخته و به بازار عرضه شوند. در ادامه به شرح الزامات فنی برای اجزای تشکیل‌دهنده این دستگاه می‌پردازیم که باید رعایت شوند.

جنس بدنه هواسازهای هایژنیک

بدنه هواساز هایژنیک به صورت دوجداره است که معمولا از پروفیل‌های فولادی گالوانیزه و یا آلومینیوم تشکیل شده است. جنس انتخابی تاثیر زیادی در میزان مقاومت بدنه در برابر انتقال گرما بازی می‌کند. گفتنی است جدار داخلی از ورق فولادی ضدزنگ و جدار بیرونی از ورق فولادی گالوانیزه ساخته می‌شود. رعایت این نکته مهم است که دیوار داخلی در برابر خوردگی مقاوم باشد.

ضخامت هر یک از دیواره‌ها ۵ تا ۶ میلیمتر است و فضای میان آنها با یک لایه پر پرتراکم می‌شود که در برابر انتقال گرما و همینطور صدا به عنوان عایق عمل می‌کند. از گزینه‌های مناسب برای این عایق می‌توان به پشم سنگ و پلی‌اورتان اشاره کرد.

سپس بدنه با پودر الکترواستاتیک رنگ می‌شود. این مساله باعث می‌شود دستگاه سبک‌وزن‌تر، بدون پل حرارتی و دارای خواص مکانیکی برتر باشد. همچنین ساختار بدنه متشکل از قاب‌هایی که از پروفیل‌های PVC ساخته شده‌اند یک واحد بدون پل حرارتی ارائه می‌دهند. در این سازه از ورق‌ها و دیوارها، اتصالات و بست‌های فولادی درجه 304 به عنوان اجزای استاندارد استفاده می‌شود.

نکته مهمی که در ساختار بدنه هواساز هایژنیک وجود دارد، این است که در اتصالات پانل روی دیوارهای داخلی از درزگیرهای زاویه گرد استفاده می‌شود. بدین ترتیب ساختاری به دست می‌آید که تمیز کردن آسان‌تر است، ضمن آنکه کثیفی نمی‌تواند در آن تجمع پیدا کند.

انواع فیلترهای مورد استفاده در این دستگاه

یکی از نکات مهم در هواساز هایژنیک فیلتراسیون هوا در آنها است. با توجه به طراحی، در این دستگاه از فیلترهایی با کارایی متفاوت استفاده می‌شود. به عنوان یک اصل، هرچقدر که تعداد مراحل فیلتراسیون و تراکم فیلترهای هر مرحله بیشتر باشد هوای خروجی نیز تمیزتر خواهد بود. مهم‌ترین فیلترهای مورد استفاده در هواساز هایژنیک عبارتند از:

• فیلتر آلومینیومی: این نوع فیلتر از توری‌های آلومینیومی با آرایش لانه زنبوری ساخته می‌شود و به صورت سینوسی روی هم سوار می‌شوند. فیلترهای آلومینیومی می‌توانند دارای سه لایه و یا بیشتر باشند. و سطح هوای تصفیه‌شده توسط این فیلترها، کم تا متوسط است
• فیلتر پلیتد: فیلترهای پلیتد از صفحات پلی‌استر، کاغذ یا پنبه ساخته می‌شوند. این صفحات به شکل سینوسی چین می‌خورند و روی یکدیگر قرار می‌گیرند
• فیلتر کیسه‌ای: در هواسازهای هایژنیک، فیلتر کیسه‌ای قبل از فیلتر هپا قرار می‌گیرد. ساختار این فیلتر از پارچه‌های پنبه‌ای و کتان است و این فیلتر نیز قابلیت شستشو و استفاده مجدد ندارد. فیلترهای کیسه‌ای بسته به تراکم‌شان، درجه‌بندی‌های مختلفی دارند
• فیلتر کربن اکتیو: فیلترهای هوای کربنی در سطح مولکولی عمل فیلتراسیون را انجام می‌دهند تا از شدت بوی ناخواسته در تامین هوای محیط مورد نظر کاسته شود
• فیلتر ایپا (EPA): این نوع فیلتر در رده فیلترهای بسیار قوی جهت تصفیه و فیلتراسیون هوا است و می‌تواند بیشتر از 85 درصد و کمتر از 99.95 درصد از ذرات جذب کنند
• فیلتر هپا (HEPA): معمولا فیلترهای هپا از مایکرو فایبرگلاس ساخته می‌شوند. از این نوع فیلترها معمولا در هواسازهای هایژنیک استفاده می‌شود و باید بتوانند هوا را حداقل 99.97 درصد فیلتر کنند
• فیلتر اولپا (ULPA): آخرین بستر فیلتراسیون، فیلتر اولپا است که بالاترین راندمان را در بین فیلترها دارد. این فیلتر راندمان بالاتری نسبت به فیلتر هپا دارد و بیش از 99.999 درصد از ذرات را به خود جذب می‌کند

الزامات فنی کویل‌ های انتقال حرارت در هواساز هایژنیک

در هواساز هایژنیک کویل در مسیر جریان هوا قرار می‌گیرد دمای آن را آنقدر افزایش یا کاهش می‌دهد تا به دمای مورد نظر برسد. کویل‌ها بعد از بسترهای فیلتراسیون و پیش از فن باکس نصب می‌شوند. معمولا هواسازهای هایژنیک دو نوع کویل دارند؛ یکی کویل گرمایشی که وظیفه افزایش دمای هوا را بر عهده دارد و دیگری کویل سرمایشی که وظیفه کاهش دمای هوا را بر عهده دارد.

در کویل سرمایشی، هوای مکش‌شده توسط فن پس از عبور از بسترهای فیلتراسیون از سطح کویل عبور می‌کند و در اثر تماس با سطح کویل که دمای پایینی دارد، دچار کاهش دما می‌شود. برعکس، با عبور هوا از روی کویل گرمایشی، دمای آن افزایش می‌یابد. بدین ترتیب هوا با دمایی بالاتر از دمای اولیه از هواساز هایژنیک خارج می‌شود.

در کویل سرمایشی از نوع DX، مبرد از طریق شیر انبساط به کویل تزریق می‌شود. به این ترتیب، عامل کاهش دمای هوای عبوری از سطح کویل، انبساط مستقیم مبرد در داخل کویل و تماس هوا با مبرد است. گفتنی است در هواساز هایژنیک، کویل گرمایشی از نوع آب گردش است و آب گرم در آن توسط بویلر تامین می‌شود. ساختار هر دو نوع کویل یکسان است و با استفاده از تیوب‌های مسی و فین آلومینیومی ساخته می‌شوند.

فن‌ های مورد استفاده در هواساز هایژنیک

فن وظیفه انتقال هوا به محیط مورد نظر را بر عهده دارد. در حالت سرمایش، آب سرد با جریان یافتن از لوله‌های کویل، گرمای هوا را به خود جذب می‌کند. هوا پس از عبور از کویل سرد و از طریق فن به محیط مورد نظر دمیده می‌شود. در حالت گرمایش، آب گرم با جریان یافتن از لوله‌های کویل، گرمای خود را به هوا منتقل می‌کند. هوا پس از عبور از کویل گرم و از طریق فن به محیط مورد نظر دمیده می‌شود. با افزایش سرعت فن در هواساز هایژنیک، حجم هوای انتقال‌یافته به محیط مورد نظر نیز بالا می‌رود که باعث می‌شود دمای محیط سریع‌تر به دمای مورد نظر برسد.

یکی از انواع فن مورد استفاده در هواسازهای هایژنیک، فن سانتریفیوژ یا گریز از مرکز است. در این فن از یک پروانه برای ایجاد جریان هوا استفاده می‌شود. طراحی این پروانه طوری است که هوا به سمت مرکز پروانه کشیده می‌شود و سپس با سرعت زیاد به بیرون پرتاب می‌شود.

نوع دیگری از فن که در هواساز هایژنیک استفاده می‌شود، پلاگ فن با کوپل مستقیم است. بدین ترتیب از بروز آلودگی در اثر کار و سایش تسمه با پولی جلوگیری به عمل می‌آید. پلاگ فن معمولا به صورت رادیال بکوارد طراحی و تولید می‌شود و امکان جبران افت فشار بالای داخلی و خارجی در آن وجود دارد. البته در صورت افت فشار پایین می‌توان پلاگ فن را به صورت فوروارد طراحی و تولید کرد.

گفتنی است توزیع هوا توسط پلاگ فن یکنواخت است و باعث جریان مغشوش در جریان هوا نمی‌شود. موتور محرکه فن الکتروموتور است و در حالت کلی در هواساز هایژنیک از دو نوع الکتروموتور AC و EC استفاده می‌شود. الکتروموتور EC سطح صدای پایین و مصرف انرژی کمتری را به دنبال دارد.

عوامل موثر بر قیمت هواساز هایژنیک

در هنگام خرید هواساز هایژنیک بهتر است به این نکته توجه داشته باشید که چنین دستگاهی به تنهایی نمی‌تواند هوای گرم یا سرد تولید کند. در واقع وظیفه اصلی هواساز تامین هوا با دما و رطوبت مناسب به کمک چیلر، بویلر‌ و دستگاه‌های رطوبت‌ساز است. هواساز‌ها هوای مطبوع تولیدشده را توسط کانال‌های هوا به نقاط مختلف محیط می‌رسانند. همچنین به دلیل استفاده از بویلر و چیلر برای گرمایش یا سرمایش، هواساز‌ها می‌‌توانند در هر شرایط آب‌وهوایی، دما و رطوبت موردنظر را تولید کنند. عوامل متعددی بر قیمت هواساز هایژنیک تاثیرگذار هستند که در ادامه آنها را شرح خواهیم داد.

ظرفیت و تاثیر آن بر قیمت هواساز

اولین عامل اثرگذار بر قیمت هواساز هایژنیک، ظرفیت کاری آن است. با توجه به ظرفیت کاری بیشتر هواساز‌ هایژنیک، نسبت به گزینه‌های مشابه قیمت بالاتری دارند. معمولا ظرفیت یک هواساز با واحد فوت مکعب بر دقیقه (CFM) سنجیده می‌شود. ظرفیت هواسازهای مورد استفاده در بازار ازCFM  ۵۰۰۰ تا CFM ۵۰۰۰۰ متغیر است. پس هرچه که ظرفیت آت بیشتر باشد، قیمت آن نیز بالاتر خواهد بود.

تجهیزات مورد استفاده

هواساز‌های هایژنیک به دلیل استفاده از انواع فیلتر‌های هوا (فیلتر آلومینیومی، فیلتر HEPA، فیلتر کیسه‌ای، فیلترهای اکتیو و غیره)، نسبت به هواسازهای صنعتی قیمت بالاتری دارند. از سوی دیگر، با توجه به قوانین سختگیرانه در خصوص رعایت اصول بهداشتی، جنس بدنه هواساز هایژنیک استیل ضدزنگ است که به نوبه خود قیمت هواساز هایژنیک را نسبت به گزینه‌های دیگر افزایش می‌دهد. همچنین معمولا این دستگاه برای ضدعفونی کردن محیط داخلی هواساز و کویل‌ها، لامپ‌های فرابنفش دارند. پرتو فرابنفش از رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها درون هواساز جلوگیری می‌کند و باعث می‌شود محیط داخلی آن تمیز نگه داشته شود. بدین ترتیب لامپ‌های فرابنفش نیز عامل دیگری هستند که می‌توانند روی قیمت دستگاه تاثیر بگذارند.

بیشتر بخوانید | تجهیزات استیل اتاق تمیز

شرایط محیطی

شرایط آب‌وهوایی که قرار است هواساز هایژنیک در آن مورد استفاده قرار بگیرد نیز از جمله عوامل اثرگذار در قیمت این دستگاه است. در واقع هواساز هایژنیک با استفاده از کویل‌های سرمایشی یا گرمایشی، دمای هوا را تنظیم می‌کند. هواساز‌های از نوع Full Fresh که به شکل کامل از هوای محیط بیرون به عنوان ورودی به هواساز استفاده می‌کنند، اگر در مناطق دارای آب‌وهوای گرم و خشک به کار گرفته شوند، برای سرد کردن هوا به کویل سرمایشی بزرگتری نیاز دارند. همین مساله به معنی استفاده بیشتر از مس می‌باشد و افزایش قیمت دستگاه را به دنبال خواهد داشت. همچنین در صورت استفاده از هواساز در مناطق شهری و فضاهایی با هوای آلوده، باید از فیلترهای متعددی استفاده شود که این مساله نیز نیز باعث افزایش قیمت دستگاه می‌شود.

سیستم کنترل هواساز

کنترلر و سیستم‌های اندازه‌گیری ابزارهایی هستند که برای کنترل عملکرد هواساز در شرایط کاری مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. طراحی سیستم‌های کنترلی هر هواساز بر اساس الزامات پروژه و شرایط فضایی صورت می‌گیرد که هواساز قرار است در آنجا عمل کند. بدین ترتیب استفاده از انواع سیستم‌های کنترلی و سنسورهای اندازه‌گیری، اثر مستقیمی بر هزینه نهایی یک واحد هواساز هایژنیک دارد.

خرید هواساز هایژنیک از اکیاس وطن

خرید هواساز هایژنیک کاربرد گسترده‌ای در مراکز بهداشتی دارد و یکی از مهم‌ترین تجهیزات سیستم‌های تهویه مطبوع در محیط‌های حساس است. به طور کلی هواساز هایژنیک در فضاهایی کاربرد دارد که به هیچ وجه نباید آلاینده‌هایی همچون ذرات معلق، مواد بیماری‌زا، مواد آلرژی‌زا، میکروب‌ها و میکروارگانیسم‌ها از طریق هوا انتقال پیدا کنند.

اکیاس وطن شرکت پیشرو در زمینه طراحی، ساخت و تجهیز اتاق تمیز در ایران است. ما در گروه اکیاس وطن متناسب با الزامات بهداشتی محیط مورد نظرتان، بهترین هواساز هایژنیک را با بهترین کیفیت و قیمت مناسب به شما عرضه می‌کنیم.