تفاوت اتاق تمیز کلاس 100 و 1000
اتاق تمیز (Cleanroom) به محیطی کنترلشده گفته میشود که سطح ذرات معلق در آن بهدقت تنظیم شده است. این اتاقها
در بسیاری از صنایع برای تولید محصولات بهتر و یا ارائه خدمات، به یک محیط ایزوله نیاز دارند تا کارهای مهم و حساس را در آنجا انجام دهند. اتاق تمیز یا کلین روم به دلیل خصوصیات و ویژگیهای خاصی که دارد، هوای محیط را از آلایندهها پاک میکند و شرایط را برای فعالیت این مراکز فراهم خواهد کرد.
قبل از اینکه برای طراحی clean room و یا ساخت آن اقدام خاصی انجام دهید، ابتدا باید اطلاعات کامل و جامعی درباره آن به دست بیاورید. در ادامه این مطلب به شما خواهیم گفت اتاق تمیز چیست تا بیشتر از پیش با خصوصیات، مزایا، کاربردها، مدلهای مختلف، الزامات، استانداردها، کلاسبندیها و سایر ویژگیهای آن آشنا شوید.
بیشتر افراد اطلاعات زیادی درباره cleanroom ندارند، به همین دلیل با این سؤال مواجه میشوند که اتاق تمیز چیست؟ در پاسخ به این دسته از افراد باید گفت که کلین روم به اتاقی گفته میشود که فضای آن از هرگونه آلایندهای پاک شده است. در واقع بسیاری از مراکز مختلف از جمله بیمارستانها، مراکز صنعتی، غذایی، آزمایشگاه و… برای فعالیت بهتر و سالمتر به یک اتاق پاک نیاز دارند تا آلایندهها و مواد مضر در داخل هوا باعث ایجاد مشکل نشود.
استفاده از تجهیزات پیشرفته در اتاقهای تمیز و رعایت یکسری از قوانین خاص، باعث ایجاد محیطی پاک و عاری از آلایندههای مضر شده است تا تمامی مراکز بتوانند با خیال راحت فعالیتهای حساس خود را انجام دهند.
هنگام طراحی صفر تا صد اتاق تمیز باید به الزامات و ویژگیهای خاصی توجه داشته باشید. در واقع تمام کلین رومها برای اینکه شرایط لازم را برای فعالیت مراکز مختلف فراهم کنند، باید الزامات خاصی داشته باشند. اولین و مهمترین الزامات کلین روم این است که نباید آلایندهها از خارج به داخل اتاق وارد شوند.
دومین ویژگی یا الزامات اتاق تمیز، عدم ایجاد گردوغبار توسط تجهیزات موجود در داخل اتاق است، یعنی تمامی تجهیزات داخل اتاق، نباید بر اثر اصطکاک و یا واکنشها شیمیایی گردوغبار تولید کنند.
سومین الزامات اتاقهای تمیز، عدم تجمع و انباشت آلایندهها در داخل اتاق و ازبینبردن آلایندههایی که قبلاً در داخل اتاق وجود داشتند. علاوه بر این الزامات مهم، باید هوایی که وارد کلین روم میشود، توسط فیلترهای مخصوص فیلتر شود تا از ورود ذرات هوا و سایر آلایندهها بهخوبی جلوگیری شود.
معمولاً در بیشتر اتاقهای تمیز از فیلتر ذرات ریز هوا با راندمان بالا (فیلتر هپا) و فیلتر هوا با نفوذ بسیار کم (ULPA) استفاده میکنند، البته مراحل متعدد فیلتراسیون باعث میشود از فیلترهای دیگر هم استفاده کنند. در کنار تمامی این الزامات، باید الزامات دیگری مانند معماری کلین روم، کنترل آلودگی، نظافت کلین روم و لباس پوشیدن در اتاق تمیز هم موردتوجه قرار بگیرد.
طراحی و ساخت اتاق تمیز یکی از مهمترین مسائلی است که باید زیر نظر کارشناسان و متخصصان این زمینه صورت بگیرد. هنگامی که کلین روم طراحی میشود، باید تمامی استانداردها و اصلها بهخوبی رعایت شوند تا در نهایت بتوان به بهترین شکل ممکن دما، رطوبت، فشار و غلظت ذرات در هوا کنترل کرد.
در هنگام ساخت و طراحی اتاق تمیز باید شرایط بهگونهای رقم بخورد که ذرات بسیار کمی به آن نفوذ کنند و یا در صورت نفوذ، بقایای آنها کم باشد. همچنین تمامی تجهیزات و وسایلی که در هنگام ساخت cleanroom مورداستفاده قرار میگیرد، باید کمترین تعداد ذرات در هوا را ایجاد کنند.
نکته دیگری که باید هنگام طراحی و ساخت کلین روم به آن توجه شود، نوع اتاقهای تمیز و کاربرد آن است. در واقع اتاق تمیز در مدلهای مختلفی تولید میشود که شما باید بر اساس نیاز خود بهترین گزینه را انتخاب کنید.
برای مطالعه بیشتر در مورد طراحی اتاق تمیز کلیک کنید
تا زمانی که با انواع کلین روم آشنا نشوید، نمیتوانید بفهمید که اتاق تمیز چیست و در چه مکانهای از آن استفاده میکنند. کلین رومها انواع مختلفی دارند که بر اساس نوع جریان هوا به دستههای زیر تقسیم میشوند:
در ابتدا اتاق تمیز را برای بیمارستانها و جلوگیری از ایجاد عفونت ایجاد کردند، اما هرچه زمان بیشتر روبهجلو رفت، سایر مراکز دیگر هم برای ایجاد محیطی پاک و عاری از آلایندههای مضر، به این اتاق نیاز پیدا کردند. امروزه کاربرد کلین رومها به بیشتر محیطها رسیده است و از آن برای فعالیت بهتر و سالمتر استفاده میکنند. از جمله مهمترین و اصلیترین کاربردهای cleanroom، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
معمولاً هنگامی که صحبت از استاندارد اتاق تمیز میشود، افراد با این سؤال مواجه میشوند که استانداردهای اتاق تمیز چیست؟ طراحی و ساخت اتاقهای تمیز باید بر اساس استانداردها و اصول خاصی انجام بگیرد تا بتوان برای تمیزی هوای محیط به آنها اعتماد کرد. در ادامه مهمترین استانداردهای کلین روم را معرفی میکنیم:
استاندارد فدرال 209 مشهورترین استاندارد اتاق تمیز به شمار میآید که شاخص اصلی درجهبندی آن شمارش تعداد ذرات با قطر 0.5 میکرومتر در واحد حجم است. برای مثال، در یک اتاق با کلاس یک، تنها 1 ذره با قطر 0.5 میکرومتر در واحد حجم (فوت مکعب) وجود دارد. معمولا از این طبقهبندی برای اتاقهای صنعتی استفاده میشود.
در این نوع از استانداردهای کلین روم، عوامل مختلفی مانند طراحي اتاق تمیز، تست عملكرد و آلودگي محيطي محاسبه میشوند. بر اساس استاندارد 14644، کلاسهای اتاق کلین از کلاس ایزو 1 تا ایزو 9 تقسیم میشوند.
استاندارد GMP یکی دیگر از استانداردهای cleanroom است که بر اساس آن ذرات هوا به دو روش آماده به کار و در حین انجام کار شمارش خواهند شد. در واقع این استاندارد متعلق به ایالت فدرال آمریکا است که در هر فوت، ذرات با اندازه مشخص را اندازهگیری میکند. همچنین در این استاندارد موارد دیگری مانند تجهیزات موجود در اتاق، ابعاد اتاق و تعداد پرسنل مدنظر قرار میگیرند. بر اساس این استاندارد، کلاسهایی با کلاس 100 الی 1000 وجود دارند که در هریک از آنها تعداد ذرات محدودی امکان تجمع دارند. در واقع میزان تجمع ذرات بستگی به حساسیت محصول تولید شده دارد.
برای مطالعه بیشتر در مورد استانداردهای اتاق تمیز کلیک کنید
اتاقهای تمیز بر اساس میزان تمیزی هوا کلاسبندی میشوند، به همین دلیل افراد بر اساس نوع فعالیت و میزان هوای تمیزی که نیاز دارند، برای خرید آنها اقدام میکنند. برای کلاسبندی و یا طبقهبندی اتاق تمیز، از روش خاصی برای محاسبه ذرات استفاده میکنند تا بتوانند اتاقها را با دقت بالایی طراحی کنند. در واقع طبق استاندارد فدرال 209، تعداد ذرات معادل و بیشتر از 0.5 میکرومتر در یک فوت مکعب هوا اندازهگیری میشود. مواردی که در ادامه معرفی میکنیم، رایجترین کلاسهای کلین روم هستند:
حال که فهمیدید اتاق تمیز چیست و در چه کلاسهایی دستهبندی میشود، باید با انواع تجهیزات این اتاق آشنا شوید تا اطلاعات خود را درباره نحوه عملکرد آن بالا ببرید. برای تولید cleanroom و تمیزکردن هوای محیط از تجهیزات مختلفی استفاده میشود که هواساز هایژنیک مهمترین و اصلیترین آن به شمار میآید.
هواساز هایژنیک اصلیترین تأثیر را پاکیزگی هوا دارد و از لحاظ ساختار همانند هواساز معمولی است، البته باید بدانید که این نوع از هواسازها عمل فیلتراسیون را تا 99.99 درصد انجام میدهند. علاوه بر هواساز هایژنیک تجهیزات دیگری در اتاق تمیز وجود دارند که مهمترین و اصلیترین آنها شامل موارد زیر میشوند:
جریان هوا در اتاق تمیز به نحوه توزیع هوای فیلتر شده در اتاق تمیز اشاره دارد. جریان هوا در کلین روم نقش مهمی در کنترل سطح آلودگی ذرات در اتاق ایفا می کند.
از نظر جریان هوا می توان اتاق های تمیز را به سه دسته کلی تقسیم نمود:
اتاق تمیز با جریان لامینار (یک سویه) نوع خاصی از اتاق تمیز است که در آن هوای فیلتر شده به صورت یک جریان مستقیم و پیوسته در یک مسیر از یک دریچه ورودی در یک طرف اتاق وارد می شود و از دریچه خروجی در طرف دیگر اتاق خارج می شود. این نوع جریان هوا باعث می شود که ذرات موجود در هوا در یک مسیر مستقیم حرکت کنند و از ناحیه کاری دور شوند.
کلین روم ها با جریان لامینار برای کاربردهایی که به کنترل دقیق آلودگی ذرات نیاز دارند، مانند تولید نیمه هادی ها، تجهیزات پزشکی و آزمایشات علمی، استفاده می شوند.
کلین روم با جریان غیر لامینار (غیر یک سویه) نوع خاصی از اتاق تمیز است که در آن هوای فیلتر شده به صورت یک جریان آشفته در اتاق جریان می یابد. این نوع جریان هوا باعث می شود که ذرات موجود در هوا در تمام نقاط اتاق پخش شوند.
اتاق های تمیز با جریان غیر لامینار برای کاربردهایی که به کنترل دقیق آلودگی ذرات نیاز ندارند، مانند تولید داروها، مواد غذایی و محصولات آرایشی، استفاده می شوند.
انتخاب نوع کلین روم به عوامل مختلفی از جمله کلاس آلودگی، کاربرد و بودجه بستگی دارد.
اتاق تمیز با جریان مخلوط نوع خاصی از کلین روم است که در آن جریان هوا به صورت ترکیبی از جریان لامینار و غیر لامینار است. این نوع جریان هوا معمولاً برای کاربردهایی استفاده می شود که به کنترل متوسط آلودگی ذرات نیاز دارند، مانند تولید لوازم آرایشی، محصولات غذایی و داروهای انسانی.
انتخاب نوع اتاق تمیز به عوامل مختلفی از جمله کلاس آلودگی، کاربرد و بودجه بستگی دارد.
انتخاب نوع جریان اتاق های تمیز با توجه به درجه تمیزی و کاربرد مورد نظر صورت می گیرد. اتاق های تمیز با جریان لامینار یا یک سویه کلاس بالاتر و یا به عبارتی اتاق های تمیز با درجه تمیزی بالاتری را فراهم می سازند درنتیجه در صنایع حساس تر به آلودگی های ذره ای و میکروبی از این نوع اتاق تمیز استفاده می نمایند.
پایش اتاق تمیز چیست؟ این سؤال یکی دیگر از سؤالات مهم و پرتکرار حوزه کلین روم است که معمولاً افراد با آن مواجه میشوند. در پاسخ به این سؤال میتوان گفت که پایش کلین رومها به معنی بررسی وضعیت آنها است که با روشهای مختلفی انجام میگیرد.
همانطور که گفتیم، اتاق تمیز انواع مختلفی دارد که هریک از آنها درجه تمیزی معینی اختصاص داده میشود. هنگامی که درجه تمیزی خاصی به اتاقها نسبت داده میشود، باید انواع پارامترهای فیزیکی و میکروبی از جمله فیلتراسیون هپا، پوشیدن لباس مناسب، اختلاف فشار و… فراهم شود. همچنین برای دستیابی به کنترل میکروبی باید از روشهای معین نظافت، مواد شوینده و ضدعفونی استفاده شود.
برای اینکه پایش اتاق تمیز به بهترین شکل ممکن انجام شود، روشهای مختلفی وجود دارد که در ادامه مهمترین و اصلیترین آنها را معرفی میکنیم:
دستگاه ذره شمار یکی از بهترین وسیلهها برای پایش اتاق تمیز به شمار میآید که اندازهگیری تعداد ذرات موجود در حجم معینی از هوا را انجام میدهد. در واقع این دستگاه حجم معینی از هوا را دریافت میکند و پس از بررسی و آنالیز آن، ذرات هوا در ابعاد مختلف را تفکیک و شمارش میکند.
استفاده از محیطهای کشت باکتریایی مثل بلاد آگار و محیطهای کشت قارچی مثل سابرو دکستروز آگار یکی دیگر از روشهای پایش اتاق تمیز هستند که معمولاً از آنها استفاده میکنند. برای انجام این کار، پلیتهای حاوی محیطهای کشت بلاد آگار را در نقاط مختلف اتاق قرار میدهند و درب آنها را به مدت نیم ساعت باز میگذارند. بعد از گذشت نیم ساعت، درب آنها را بسته و در دمای 37 درجه سانتیگراد به مدت حداقل 48 ساعت انکوبه میکنند تا آن را از لحاظ رشد و ظهور کلنی باکتریایی بررسی کنند.
روش محیط کشت سابرو دکستروز هم به همین شکل است، اما در این روش پلیتها را در دمای اتاق به مدت 14 روز نگهداری میکنند تا آنها را از لحاظ رشد و ظهور کلنی قارچی بررسی کنند.
در ادامه معرفی صفر تا صد اتاق تمیز به دستورالعملهای آن میرسیم که اهمیت آنها بهاندازه روشهای مختلف پایش است. علاوه بر روشهایی که معرفی کردیم، یکسری دستورالعمل هم وجود دارد که برای پایش کلین روم میتوان آنها را به کار گرفت. موارد زیر مهمترین دستورالعملهای پایش cleanroom هستند:
کسانی که نمیدانند ولیدیشن اتاق تمیز چیست، یکی از مهمترین و مراحل طراحی این اتاق را ازدستدادهاند، در واقع ولیدیشن کلین روم به معنای اعتبارسنجی اتاق با استفاده از روشهای مختلف است. شاید برایتان سؤال باشد که چرا ولیدیشن اتاقها را با روشهای مختلف انجام میدهند؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت که ولیدیشن cleanroom به این خاطر انجام میشود که از استاندارد تجهیزات و تأسیسات در زمان طراحی اطمینان حاصل کنند.
برای اینکه ولیدیشن اتاق تمیز انجام شود، باید چند مرحله مختلف پشت سر گذاشته شود. موارد زیر مهمترین مراحل ولیدیشن کلین رومها هستند:
برای اینکه ولیدیشن اتاق تمیز بهخوبی انجام گیرد، باید تستهای مختلفی صورت بگیرد، موارد زیر مهمترین تستهای ولیدیشن cleanroom هستند:
بیشتر بخوانید | ولیدیشن اتاق تمیز
در ادامه مقاله اتاق تمیز چیست، به یکی از مهمترین مباحث یعنی راههای کنترل و کاهش آلودگی کلین روم میرسیم. هنگامی که صفر تا صد اتاق تمیز را مورد بررسی قرار میدهید، باید اطلاعت کاملی درباره آن کسب کنید تا نسبت به آن شناخت بهتری داشته باشید.
بسیاری از افراد تصور میکنند که با ساخت کلین روم دیگر آلودگی وارد محیط نمیشود، اما این تصور کاملاً اشتباه است. در بسیاری از مواقع آلودگی وارد کلین رومها میشود که ما باید با استفاده از راههای زیر، از این اتفاق جلوگیری کنید.
یکی دیگر از تستهای بسیار مهمی که باید در کلین رومها اجرا شود، تست میکروبی نام دارد. برای انجام این کار از روشهای مختلفی استفاده میشود که در ادامه مهمترین آنها را معرفی میکنیم:
در پایان مقاله اتاق تمیز چیست، باید مزایا استفاده از این نوع اتاق را بدانید تا اطلاعاتتان در تمامی حوزهها کامل شود. در واقع مزایای استفاده از کلین روم یکی از مهمترین و اصلیترین مباحث این حوزه است که افراد را برای خرید و تجهیز cleanroom ترغیب میکند. مواردی که در ادامه معرفی میکنیم، اصلیترین مزایایی هستند که استفاده از کلین رومها به همراه دارند:
هنگامی که فهمیدید اتاق تمیز چیست و چه مزایایی برای شما به همراه دارد، باید برای سفارش اتاق و یا تجهیزات مختلف آن اقدامات لازم را انجام دهید. هنگام سفارش کلین روم و تجهیزات آن باید به نکات مهمی دقت کنید که انتخاب شرکت و تولیدی معتبر مهمترین و اصلیترین آنها به شمار میآید.
امروزه گروههای صنعتی مختلفی صفر تا صد اتاق تمیز را انجام میدهند که اکیاس وطن یکی از بهترین و معتبرترین آنها است، این گروه صنعتی با بهرهگیری از متخصصان حرفهای و باتجربه، توانسته طراحی، ساخت و تجهیز اتاق تمیز را به بهترین شکل ممکن انجام دهد. تمامی محصولات اکیاس وطن دارای استانداردهای جهانی هستند و بر اساس آخرین روشهای نوین ساخته شدهاند. برای اطلاع از خدمات اکیاس وطن با ما در تماس باشید.
سخن نهایی
بسیاری از افراد با این سؤال مواجه میشوند که اتاق تمیز چیست و چرا بیشتر مراکز از آن استفاده میکنند؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت که اتاقهای تمیز به دلیل برخورداری از تجهیزات مختلف و شرایط خاص، میزان آلودگی موجود در هوا را تا حد بسیار زیادی پایین میآورند. معمولاً مراکز صنعتی، بیمارستانها، صنایع غذایی و… که به چنین شرایطی نیاز دارند، باید کلین روم اختصاصی خود را داشته باشند.
در این مطلب به طور کامل صفر تا صد اتاق تمیز را مورد بررسی قرار دادیم تا بیشتر از پیش با کاربرد، مزایا، مدلهای مختلف، تجهیزات، استانداردها و سایر ویژگیهای مهم آن آشنا شوید. اگر همچنان درباره کلین روم سؤال خاصی دارید، از طریق بخش کامنتها با ما به اشتراک بگذارید.
یکی از تجهیزات اتاق تمیز دوش هوا (ایرشاور) می باشد که در ورودی اتاق های تمیز نصب می گردد و وظیفه به حداقل رساندن ذرات نشسته بر روی لباس پرسنل را بر عهده دارد.
زمانی که پرسنل اتاق تمیز قصد ورود به اتاق تمیز را داشته باشند ابتدا درب دوش هوا (ایرشاور) را باز کرده و وارد کابین دوش هوا (ایرشاور) می گردند و هنگامی که فرد در کابین دوش هوا (ایرشاور) قرار گرفت سنسور دید نفر حضور شخص را تشخیص داده و هر دو درب قفل می گردد و سپس شروع بکار کرده و باد با سرعت بیشتر از 25 متر بر ثانیه از طریق نازل های تعبیه شده در طرفین و بالای کابین بر روی لباس پرسنل دمیده می شود.
زمان کارکرد دوش هوا قابل تنظیم بوده و از 999-1 ثانیه قابل تغییر می باشد. همچنین نازل های تعبیه شده در دوش هوا (ایرشاور) قابلیت تنظیم زاویه پرتاب باد در 360 درجه را دارا می باشد که باعث افزایش کارایی دوش هوا (ایرشاور) می گردد.
دوش هوا مجهز به دو بستر فیلتر شامل G4 و H13 /H14 می باشد که می تواند بر اساس نوع سفارش و کاربرد نیز تغییر نماید.
از اجزای اصلی دوش هوا می توان به موارد زیر اشاره نمود: 1- کابین دوش هوا (ایرشاور) 2-درب 3-نازل پرتاب باد 4- سنسور دید نفر 5- سیستم کنترل و مانیتورینگ 6- پیش فیلتر و فیلتر هپا 7- روشنایی 8- سیستم اینترلاک 9- نمایشگر وضعیت دربها 10- کلیدامرجنسیاتاق تمیز (Cleanroom) به محیطی کنترلشده گفته میشود که سطح ذرات معلق در آن بهدقت تنظیم شده است. این اتاقها
اتاق تمیز بهویژه در صنایع داروسازی، الکترونیک، بیوتکنولوژی و مواد غذایی، نیازمند محیطی عاری از آلودگی هستند. انتخاب متریال های
هواساز هایژنیک بخش حیاتی از سیستمهای تهویه مطبوع در صنایع حساس مانند داروسازی، بیمارستانها، و صنایع غذایی است. وظیفه این دستگاهها
با رشد سریع فناوریهای نوین، صنایع بیوتکنولوژی به یکی از مهمترین و حساسترین بخشهای صنعت تبدیل شدهاند. این صنعت که
اتاق تمیز یا کلین روم (Clean Room) بهعنوان یک محیط کنترلشده و عاری از آلودگیهای محیطی مانند گرد و غبار،
اتاقهای تمیز (Clean Rooms) به عنوان محیطهایی با کنترل دقیق میزان آلودگیها و ذرات معلق در هوا، در صنایع مختلفی
3 دیدگاه برای اتاق تمیز چیست؟
علی –
سلام چقدر طول میکشه تا ساخت و طراحی اتاق تمیز آماده بشه؟
admina –
سلام جهت مشاوره رایگان با شماره 56871124-021 تماس بگیرید
علی –
ممنون میشم راهنمایی کنید
زهرا –
سلام استانداردهای اتاق تمیز رو کامل تر توضیح میدید
admina –
سلام دوست عزیز شما می توانید به صفحه استانداردهای اتاق تمیز مراجعه کنید