اتاق های تمیز به دلیل اهمیت بسیار بالایی که دارند باید مطابق با قوانین و مقررات خاصی طراحی شوند. در واقع برای طراحی این اتاق ها باید از استاندارد های معینی پیروی کرد. دلیل این امر را می توان حساسیت بالا اتاق تمیز دانست. اتاق های تمیز باید دارای حداقل میزان آلودگی باشند.
از این جهت تعداد ذرات هوا و میانگین وزنی آن ها به طور دقیق اندازه گیری خواهد شد. علاوه بر کلین روم ها، اتاق توزین نیز باید بر اساس پارامتر های خاصی طراحی شود.
حساسیت بالا این اتاق ها موجب شده تا امروزه قوانین جدیدی برای اعتبار سنجی آن ها وضع شود. ولیدیشن در واقع همان اعتبار سنجی کلین روم ها است. در اعتبار سنجی، تمام تجهیزات اتاق تمیز مورد بررسی قرار می گیرند و کاربرد دقیق آن ها مشخص می شود.
در واقع با کمک ولیدیشن، مشخص می شود که اتاق تمیز بر اساس استاندارد های مربوطه طراحی شده است یا خیر. در ادامه به طور دقیق تر با مفهوم ولیدیشن کلین روم آشنا خواهید شد.
مراحل ولیدیشن اتاق تمیز
ولیدیشن اتاق های تمیز یکی از مهم ترین مراحل طراحی و اجرا این اتاق ها به حساب می آید. از این جهت اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت و در چندین مرحله مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
در ابتدا لازم است بدانید که مراحل اعتبار سنجی به صورت یک چرخه تکرار می شوند. از این جهت هر چند وقت یکبار، شاهد انجام فرایند ولیدیشن کلین روم خواهید بود.
به طور کلی اعتبار سنجی در سه مرحله جداگانه انجام می گیرد که در هر مرحله، اتاق تمیز از یک جهت خاص مورد بررسی قرار خواهد گرفت. توجه داشته باشید که مراحل ولیدیشن اتاق های تمیز پس از هرگونه تغییر در این اتاق ها، مجدداً انجام می شود.
ارزیابی طراحی
ارزیابی طراحی، نخستین مرحله ای است که در ولیدیشن اتاق تمیز شاهد آن خواهید بود. در این مرحله ساختار داخلی و خارجی اتاق تمیز مورد ارزیابی قرار می گیرد تا مطابق با استاندارد ها باشد.
این مرحله همچنین با عنوان اختصاری DQ شناخته خواهد شد. برای اعتبار سنجی در این مرحله، باید هدف مورد نظر خود را برای مسئولان مربوطه نیز توضیح دهید. در واقع طراحی اتاق تمیز باید با هدف شما و نوع کاربری آن مطابقت داشته باشد.
ارزیابی طراحی به طراحی دکوراسیون داخلی و زیبایی کلین روم نیز مرتبط است. به همین دلیل باید فضای کلین روم را به گونه ای طراحی کنید که منجر به افزایش روحیه کارکنان شود.
ارزیابی کیفیت
در دومین مرحله ولیدیشن کلین روم به ارزیابی کیفیت نصب تجهیزات و لوازم کار پرداخته می شود. در این مرحله بررسی می شود که ابزار کار مطابق با کاربری اتاق تمیز خریداری شده اند یا خیر.
نحوه لوله کشی و جوشکاری تجهیزات، از جمله اقداماتی است که در مرحله ارزیابی کیفیت مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت. به همین دلیل برای اعتبار سنجی این مرحله باید از خریداری تجهیزات غیر ضروری و غیر مرتبط با هدف خود، اجتناب کنید.
ارزیابی کیفیت تجهیزات
مرحله بعدی اعتبار سنجی در اتاق های تمیز به ارزیابی کیفیت تجهیزات اختصاص دارد. در مرحله قبلی تمام تجهیزات بر اساس نوع کاربری اتاق تمیز بررسی شدند. در این مرحله، کیفیت آن ها مورد ارزیابی قرار می گیرد. در واقع تجهیزات اتاق تمیز باید به گونه ای طراحی شده باشند که اعتبار کلین روم را افزایش دهند.
از سوی دیگر عملکرد تجهیزاتی نظیر دوش هوا و هواساز نیز در این مرحله بررسی خواهند شد. دلیل اصلی اهمیت این مرحله، این است که هر گونه اشکال در عملکرد تجهیزات، می تواند در ایزوله بودن اتاق تمیز تاثیر منفی داشته باشد.
صدور مجوز و ولیدیشن اتاق تمیز
پس از اتمام مراحل ولیدیشن کلین روم، عملکرد تمام اجزا و ارتباط آن ها با یکدیگر بررسی خواهند شد. در این مرحله مشخص می شود که تمام اجزا به صورت پیوسته فعالیت می کنند یا خیر.
پس از انجام این ارزیابی، نوبت به صدور مجوز نهایی می رسد. مجوز فعالیت کلین روم توسط استاندارد ایزو صادر می شود و پس از تایید آن، می توانید فعالیت کلین روم خود را آغاز کنید.
البته برای صدور مجوز نهایی اعتبار سنجی، لازم است تا پارامتر های دیگری نظیر جریان هوا، تعداد ذرات موجود در هوا و… نیز بررسی شوند. برای ارزیابی این پارامتر ها از آزمایش های مختلفی کمک می گیرند که در ادامه به آن ها می پردازیم.
تست جریان هوا
از مهم ترین تست های اعتبار سنجی اتاق های تمیز را می توان اندازه گیری جریان هوا، عنوان کرد. جریان هوا در اتاق های تمیز اهمیت بسیار زیادی دارد. از این رو برای اندازه گیری سرعت نهایی از دستگاه های مخصوصی استفاده می شود.
این دستگاه ها جریان هوا را بر حجم محیط تقسیم می کنند تا نرخ تبادل و جابجایی هوا در هر ساعت مشخص شود. تست جريان هوا حتما باید مطابق با قوانین آزمایش های محیطی انجام گیرد تا اعتبار کافی داشته باشد.
تست آزمایش ذرات موجود در هوا
از دیگر آزمایش هایی که برای صدور مجوز ولیدیشن کلین روم ضروری است را می توان تست ذرات موجود در هوا دانست. در این آزمایش، تعداد دقیق ذرات هوا در هر متر مکعب اندازه گیری می شود.
همچنین با انجام محاسبات خاص، وزن هر ذره و ابعاد آن نیز مشخص خواهد شد. تعداد ذرات هوا در کلین روم به صورت ساعتی کنترل می شود تا از حد استاندارد تجاوز نکند.
تست رطوبت
رطوبت، یکی از مهم ترین پارامتر هایی است که می تواند بر محصولات تولید شده در اتاق های تمیز موثر باشد. از سوی دیگر، رطوبت زیاد می تواند بستری را برای رشد باکتری ها و میکروب ها فراهم کند. به همین دلیل اگر به دنبال دریافت مجوز ولیدیشن کلین روم هستید، باید از کنترلر های رطوبتی استفاده کنید.
این دستگاه ها می توانند رطوبت محیط را به طور دقیق انجام گیری کنند. در حالت کلی میزان رطوبت در اتاق های تمیز باید حداکثر ۶۰ باشد. در تست رطوبت، عملکرد دستگاه هایی نظیر هواساز هایژنیک نیز ارزیابی خواهد شد.
تست دما
تست دما از دیگر پارامتر های مهم برای صدور مجوز خواهد بود. در این آزمایش دمای نقاط مختلف اتاق های تمیز مورد ارزیابی قرار می گیرند. این امر معمولا توسط دستگاهی به نام دیتالاگر انجام خواهد گرفت. دستگاه دیتالاگر دمای دقیق محیط را ثبت می کند. همچنین در افزایش یا کاهش دما کلین روم نیز موثر خواهد بود.
مطابق با معیار های جهانی، دمای مناسب برای یک کلین روم معادل ۲۰ الی ۲۴ درجه سانتی گراد خواهد بود. هرگونه تغییر در این دما، می تواند تاثیرات منفی بر روی تجهیزات کلین روم یا محصولات تولیدی داشته باشد. از این جهت باید از ترموستات های مخصوص برای اندازه گیری خودکار دمای اتاق تمیز، استفاده کرد.
نتیجه گیری
یکی از مهم ترین اقدامات برای آغاز فعالیت کلین روم ها، ولیدیشن اتاق تمیز است. در این فرایند تمام تجهیزات، دستگاه ها، طراحی داخلی و خارجی کلین روم و… مورد ارزیابی خواهند گرفت. برای این که بتوانید به راحتی مجوز اعتبار سنجی را دریافت کنید، طراحی کلین روم ها را به گروه اکیاس وطن بسپارید.
گروه اکیاس کلین روم وطن با بهره گیری از متخصصین مجرب، شما را برای گذراندن مراحل اعتبار سنجی راهنمایی می کند.