کلین روم یا اتاق تمیز به اتاقی گفته می‌شود که دارای ویژگی‌های خاص بوده و پارامترهایی از قبیل آلودگی، مقدار گرد و غبار، تعداد ذرات موجود در هوا، دما و فشار تحت کنترل قرار دارد. تجهیزات اتاق تمیز بر اساس استانداردهای خاص طبقه بندی و انتخاب می‌شوند. در بسیاری از صنایع، کلین روم‌های با ویژگی‌های خاص مطابق با استانداردهای تعریف شده برای همان صنعت تجهیز می‌شوند. استفاده از کلین روم در الکترونیک به دلیل حساسیت محصولات تولیدی در این صنایع اهمیت بسیار زیادی دارد.
استفاده از اتاق تمیز با ویژگی‌های خاص در هنگام طراحی و ساخت و مونتاژ قطعات الکترونیکی موجب تولید محصولات با کیفیت و دارای دوام و عمر بالا و افزایش بازدهی صنایع الکترونیک خواهد شد. به دلیل اهمیت این بحث، در این مقاله بررسی کلین روم صنایع الکترونیک پرداخته می‌شود.
چرا در صنایع الکترونیکی به اتاق تمیز نیاز داریم؟
به دلیل حساسیت بالای محصولات و قطعات الکترونیکی ساخته شده در صنایع الکترونیک و اپتیک، استفاده از کلین روم در این صنایع اهمیت زیادی دارد. وجود کوچکترین آلودگی می‌تواند در صنایع ساخت و تولید تجهیزات الکترونیکی حساس، فاجعه بار تلقی شده و موجب ایجاد ضررهای فراوان شود.
بنابراین، کنترل دقیق پارامترهایی از قبیل میزان آلاینده‌ها در واحد حجم، دما و فشار اتاق و تهویه مناسب و برقراری جریان لمینار در کلین روم در الکترونیک مورد استفاده برای ساخت و طراحی و مونتاژ قطعات الکترونیکی الزامی است.
ثابت شده که دلیل کاهش طول عمر دستگاه‌های الکترونیکی از قبیل راک‌های مخابراتی و داغ شدن و سوختگی قطعاتی از قبیل چیپست‌ها، نشستن گرد و غبار و مواد آلاینده بر روی این قطعات می‌باشد. گرد و غبار نشسته بر روی این قطعات، از جریان آزادانه هوا روی این قطعات جلوگیری کرده و موجب داغی و کاهش طول عمر و سوختگی آنها می‌شود.
داغ شدن قطعات به دلیل وجود ذرات آلاینده موجب گرم شدن محیط نیز می‌شود. داغ شدن دستگاه، مصرف برق بیشتر را به دنبال دارد. به همین دلایل، صنایع الکترونیک در زمان ساخت محصولات خود ریسک نکرده و به علت حساسیت بسیار بالای ساخت قطعات الکترونیکی، طراحی و تجهیز کلین روم در الکترونیک را جزو الزامات خود می‌دانند.
بیشتر بخوانید | کاربرد اتاق تمیز در بازیابی اطلاعات
کلاس بندی کلین روم ها در صنایع الکترونیک
کلاس بندی اتاق تمیز بر اساس قواعد و استانداردهای خاص انجام می‌شود. معمولا در این استانداردها، مواردی از قبیل میزان آلاینده‌ها در یک حجم مشخص هوا در نظر گرفته می‌شود. هرچه حساسیت قطعاتی که باید در کلین روم ساخته شود، بیشتر باشد، باید از استاندارد بهتری استفاده شود.
برای طبقه بندی اتاق تمیز به کلاس‌های مختلف، آیتم‌های متعددی در نظر گرفته می‌شود. اتاق‌های تمیز مورد استفاده در صنایع الکترونیک با توجه به استانداردهای مختلف، کلاس بندی می‌شوند. در این جا به استانداردهای ایزو 14644 و 209D فدرال پرداخته می‌شود.
در استاندارد 209D فدرال، کلین روم در الکترونیک با توجه به کاربرد، به اتاق‌های تمیز کلاس 1، 10، 100، 1000، 10000، 100000 تقسیم می‌شود. بر این اساس، برای IC ها از کلاس اول و دهم این استاندارد استفاده می‌شود.
برای مونتاژ قطعات کامپیوتری و الکترونیکی مخابراتی، دیتاسنترها، اتاق سرور بالاترین کلاس کلین روم یا همان کلاس 100000 مطابق با استاندارد D209 و برای میکروالکترونیک و ای سی‌ها، کلین روم با پایین‌ترین کلاس یعنی کلاس 1 و 10 طبق استاندارد D 2099 در نظر گرفته می‌شود.
کلاس 10 به IC ها و نیمه هادی‌ها و چیپ‌های الکترونیک و قطعات با سایز کمتر از 2 میکرون تعلق دارد. از اتاق‌های تمیز کلاس 100 برای ساخت مدارهای الکترونیکی استفاده می‌شود.
در استاندارد ایزو 14644، کلین روم‌ها به 9 کلاس طبقه بندی می‌شوند. اتاق‌های کلاس اول کلین روم در الکترونیک، دارای تعداد ذرات کمتر و هوای تمیزتری نسبت به سایر سطوح هستند. در هر کلاس، باید کلین روم با توجه به تعداد ذرات تعریف شده در استاندارد، با امکانات خاص تهویه هوا از قبیل انواع کلین روم و سایر امکانات تجهیز شود.
ویژگی‌ها و تجهیزات اتاق تمیز در صنایع الکترونیکی یا مشخصات کلین روم در الکترونیک
بر اساس تعریف اتاق تمیز باید این اتاق‌ها به گونه‌ای ساخته شوند که غلظت ذرات موجود در آن کاملا کنترل شده بوده و ورود، تولید و بقای آنها در اتاق حداقل باشد. همچنین کنترل مواردی از قبیل دما، فشار، رطوبت، نور و ذرات، آلودگی، باکتری و میکروب‌ها و حذف آنها و وجود سیستم‌های نظارتی و فیلتراسیون HEPA در کلین روم در الکترونیک از اهمیت زیادی برخوردار است.
اتاق توزین کلین روم یا اتاقک نمونه برداری، فضایی کاملا تمیز و استریل می‌باشد. برای جلوگیری از آلودگی، جریان هوای اتاق توزین به صورت یک سویه در نظر گرفته می‌شود. جنس این اتاقک ها استیل ضد زنگ بوده و مجهز به فیلتر هپا هستند.
باید امکانات و تجهیزات مورد استفاده در کلین روم نیز دارای مشخصات فنی خاصی باشند. از جمله تجهیزات اتاق تمیز می‌توان به کفپوش های ضد باکتری، هواساز هایژنیک، لامپ، لباس مخصوص کارکنان، پرده PVC، دوش هوا یا ایرلاک، انواع شوینده و مواد ضد باکتری، اگزاست فن و غیره اشاره کرد.
به دلیل اهمیت کلین روم در الکترونیک باید قوانین و ویژگی‌های خاصی در این اتاق‌ها در نظر گرفته شود. یکی از ویژگی‌ها و الزامات مهم کلین روم، استفاده از دستگاه‌های با کیفیت در اتاق برای جلوگیری از تولید آلاینده ها حین کارکرد دستگاه و کنترل دقیق آلاینده ها می‌باشد.
همچنین باید کارمندان به مقررات منع خوردن و آشامیدن در اتاق تمیز و استفاده از کفش و لباس مخصوص توجه کنند. جلوگیری از تجمع مواد آلاینده در این اتاق و پاکسازی سریع آنها ضروری است.
گروه صنعتی اکیاس کلین روم با سالها تجربه در زمینه طراحی، ساخت، راه اندازی، تست و اعتباردهی اتاق تمیز آماده ارائه خدمات به شما مشتریان عزیز می باشد. هدف ما، ارائه محصولات با کیفیت با مناسب‌ترین قیمت و ارائه مشاوره برای راه اندازی اتاق تمیز در صنایع مختلف می‌باشد.
گروه مهندسی اکیاس با بهره گیری از بهترین متخصصان مجرب در تمامی مراحل طراحی و اجرای اتاق تمیز آماده ارائه خدمات مهندسی به شما می‌باشد.