اتاق تمیز در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد و وجود آن برای ارتقای کیفیت و حفظ سلامتی انسان‌ها بسیار مهم و ضروری است. برای ساخت اتاق تمیز باید مراحل مختلفی سپری شود که یکی از مهمترین و اصلی‌ترین آن‌ها، معتبرسازی یا صحهگذاری اتاق تمیز است.
اهمیت معتبرسازی کلین روم ها آن‌قدر مهم و حیاتی است که اگر در انجام آن مشکلی پیش بیاید، قطعاً اتاق تمیز کارایی لازم را نخواهد داشت. در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا معتبرسازی اتاق تمیز را از زوایای مختلف مورد بررسی قرار دهیم و به شما بگوییم که متخصصان مراحل مختلف آن را چگونه انجام می‌دهند.
معتبرسازی اتاق تمیز چیست؟
معتبرسازی یا صحهگذاری اتاق تمیز به یک‌سری اقدامات خاص گفته می‌شود که متخصصان به کمک آن‌ها کیفیت تجهیزات اتاق تمیز را مورد بررسی قرار می‌دهند. در واقع متخصصان با انجام این اقدامات مطمئن می‌شوند که کلین روم کارایی لازم را دارد و تمام بخش‌های آن به‌درستی کار می‌کنند.
نکته بسیار مهمی که باید درباره تست و معتبرسازی اتاق تمیز بدانید، استفاده از تجهیزات حرفه‌ای برای افزایش دقت معتبرسازی است. به‌طورکلی هر چه دستگاههای مورد استفاده در معتبرسازی کلین روم پیشرفته‌تر باشند، سنجش کیفیت تجهیزات با دقت بالاتری انجام می‌شود.
بیشتر بخوانید | احراز کیفیت اتاق تمیز
دلایل صحه گذاری اتاق تمیز
آیا صحهگذاری کلین روم‌ها فقط برای کنترل کیفیت تجهیزات است؟ قطعا خیر، صحهگذاری یا معتبرسازی کلین روم علاوه بر کنترل کیفیت تجهیزات دلایل دیگری هم دارد که یکی از مهمترین آن‌ها، تناسب اجزای کلین روم با هدف مورد نظر است. همان‌طور که می‌دانید، اتاق تمیز برای اهداف مختلفی راه‌اندازی می‌شود که تجهیزات آن باید با هدف شما تناسب داشته باشند. از دیگر دلایلی که باعث می‌شود عملیات معتبرسازی را برای اتاق تمیز انجام دهند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اطمینان از تطابق تجهیزات و محیط اتاق تمیز با مشخصات مورد نیاز کاربر (URS)
- اطمینان از تطابق تأسیسات و تجهیزات اتاق تمیز با الزامات قانونی تعریف شده در کشور
- اطمینان از کارایی و هماهنگی تجهیزات برای مطابقت با استانداردهای تعریف شده
نحوه انجام معتبرسازی اتاق تمیز
صحهگذاری اتاق تمیز از یک چرخه خاص پیروی می‌کند، یعنی متخصصان برای بررسی بخش‌های مختلف کلین روم باید مراحل مختلفی را انجام دهند. به‌طورکلی معتبرسازی اتاق تمیز در 5 مرحله انجام می‌شود که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم:
مرحله اول، احراز کیفیت طراحی (DESIGN QUALIFICATION) یا DQ
در مرحله اول کارشناسان و متخصصان طرح اتاق تمیز را به‌خوبی مورد بررسی قرار می‌دهند و سپس آن را با هدف موردنظر و مشخصات مورد نیاز کاربر (URS) تطابق می‌دهند. در واقع کارشناسان در این مرحله با بررسی اسناد و مشخصات فروشنده، چیدمان تجهیزات، سفارش‌های خرید برای تجهیزات مختلف، مستندات طراحی، تست‌های پذیرش کارخانه (FAT)، نقشه‌های ساخت (As Build) و برگه‌های اطلاعات (Data Sheet) کیفیت طراحی اتاق را تایید می‌کنند.
بیشتر بخوانید | طراحی اتاق تمیز
مرحله دوم، صلاحیت نصب (INSTALLATION QUALIFICATION) یا IQ
در مرحله دوم باید نصب تجهیزات مختلف اتاق تمیز مورد بررسی قرار بگیرد. در هنگام ساخت اتاق تمیز باید بر اساس شرایط محیط یک‌سری تجهیزات خاص مانند هواساز، پنل‌ها، حلقه P&ID و… در مکان‌های مختلف نصب شوند. کارشناسان در این مرحله یک گزارش دقیق از نصب تجهیزات ارائه می‌کنند تا در صورت لزوم تغییرات اعمال شوند.
مرحله سوم، احراز کیفیت عملیات (OPERATION QUALIFICATION) یا OQ
در فاز سوم معتبرسازی اتاق تمیز، باید کیفیت عملیات به‌خوبی بررسی شود. در واقع کارشناسان با بررسی فاکتورهایی مانند عملکرد سیستم HVAC (گرمایش – تهویه – تهویه مطبوع)، هشدارهای بحرانی، آلارم‌های اینترلاک، تست‌های یکپارچگی فیلتر، عملکرد استاندارد برای اتاق تمیز، سرعت هوا و جریان هوا، الگوهای جریان هوا و اختلاف فشار تایید می‌کنند که اتاق تمیز مطابق با الزامات طراحی و الزامات تعریف شده توسط کاربر عمل می‌کند.
مرحله چهارم، احراز کیفیت عملکرد (PERFORMANCE QUALIFICATION)
در مرحله چهارم از صحهگذاری اتاق تمیز باید کیفیت عملکرد اتاق تمیز تایید شود، یعنی کارشناسان و متخصصان با بررسی عوامل مختلفی مانند سطوح ذرات معلق در هوا، میزان ذرات بر روی سطوح، بار میکروبی، رطوبت نسبی، اختلاف فشار و درجه حرارت نشان می‌دهند که اتاق تمیز به طور مداوم در پارامترهای تعریف شده عمل می‌کند.
مرحله پنجم، پایش و کنترل
در مرحله آخر باید اتاق تمیز پایش و کنترل شود تا مجوز لازم را برای فعالیت دریافت کند. در واقع کارشناسان با تحلیل و بررسی آماری و انجام آزمون‌های مخصوص، استانداردهای اتاق تمیز را تایید می‌کنند و یک برنامه نظارت مشخص برای آن ارائه می‌کنند.
بیشتر بخوانید | ولیدیشن اتاق تمیز
زمان مناسب برای معتبرسازی اتاق تمیز
معتبرسازی یا صحه گذاری باید قبل از آغاز فعالیت اتاق تمیز انجام شود تا تمامی قسمت‌ها به بهترین شکل ممکن کنترل شوند. همان‌طور که گفتیم معتبرسازی یک فرایند و پروسه چندمرحله‌ای است که هریک از این مراحل زمان زیادی را برای اجرا نیاز دارد. برای آنکه معتبرسازی اتاق تمیز با کیفیت بالایی انجام شود، باید زمان لازم را در اختیار متخصصان قرار دهید.
مهمترین پارامترها در صحه گذاری اتاق تمیز
در فرایند معتبرسازی پارامترهای مختلفی مورد توجه کارشناسان قرار می‌گیرند که برخی از آن‌ها اهمیت بیشتری دارند. یکی از مهمترین پارامترهای معتبرسازی که تاثیر زیادی در عملکرد اتاق تمیز دارد، طراحی اتاق تمیز است. در واقع باید طراحی اتاق تمیز بر اساس استانداردهای جهانی باشد تا بتواند در محیط موردنظر کارایی لازم را داشته باشد. از دیگر پارامترهای مهم، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تجهیزات و دستگاههای موجود در اتاق تمیز
- سیستم تهویه
- دانش و اطلاعات کارکنان
- رعایت مسائل بهداشتی توسط کارکنان
انواع تست‌های اعتبارسنجی اتاق تمیز
برای معتبرسازی کلین روم تست‌های مختلفی انجام می‌دهند که هرکدام کاربرد خاص خود را دارند. موارد زیر مهمترین و اصلی‌ترین تست‌های معتبرسازی کلین روم هستند:
- تست FAT: این تست برای بررسی تجهیزات اتاق تمیز انجام می‌شود تا متخصصان به کمک آن‌ها استاندارد جهانی آن‌ها و توانایی برطرف‌کردن نیازهای اتاق تمیز را تایید کنند.
- تست SAT: این تست بیشتر برای بررسی آیتم‌های داخل اتاق تمیز اجرا می‌شود تا متخصصان از استاندارد بالای آن‌ها و ارائه عملکرد موردنیاز اطمینان حاصل کنند.
بهترین فاصله زمانی برای معتبرسازی اتاق تمیز
در چه زمان‌هایی معتبرسازی اتاق تمیز را انجام دهیم؟ این سوال یکی از مهمترین و پرتکرارترین سوالاتی است که معمولاً افراد با آن مواجه می‌شوند. بسیاری از افراد تصور می‌کنند که انجام عملیات معتبرسازی فقط یک‌بار انجام می‌شود، اما این تصور کاملاً اشتباه است. در واقع عمل معتبرسازی باید به‌صورت دوره‌ای و در بازه‌های زمانی مشخص انجام شود تا بتوان برای همیشه از قابلیت اتاق تمیز استفاده کرد. به‌طورکلی عمل صحهگذاری یا معتبرسازی کلین روم‌ها به‌صورت سالانه انجام می‌شود، اما در برخی از مواقع نوع تجهیزات و صنعتی که در آن فعالیت دارید، شما را وادار می‌کند که زودتر معتبرسازی را انجام دهید.
بهترین راه برای معتبرسازی اتاق تمیز
برای معتبرسازی اتاق تمیز باید به سراغ گروه‌ها و شرکت‌های حرفه‌ای بروید تا خیالتان را بابت تمام مراحل معتبرسازی راحت کنند. در حال حاضر شرکت‌های زیادی در حوزه راه‌اندازی اتاق تمیز و معتبرسازی آن فعالیت می‌کنند که گروه اکیاس وطن یکی از بهترین و باتجربه‌ترین آن‌ها به شمار می‌آید.
گروه اکیاس با بهره‌گیری از متخصصان حرفه‌ای و دانش روز دنیا، انواع خدمات اتاق تمیز از جمله تست و معتبرسازی کلین روم را به بهترین شکل ممکن انجام می‌دهد. برای اینکه از کیفیت تجهیزات اتاق تمیز خود اطمینان حاصل کنید و برای مدت زیادی از قابلیت‌های آن بهره ببرید، کافی است به سایت اکیاس مراجعه کنید و با مشاوران آن تماس بگیرید.
سوالات متداول
معتبرسازی اتاق تمیز چیست؟
به مجموعه اقداماتی که متخصصان برای اطمینان از کیفیت تجهیزات اتاق تمیز اجرا می‌کنند، معتبرسازی یا صحهگذاری اتاق تمیز می‌گویند.
مهمترین پارامترهای معتبرسازی اتاق تمیز کدامها هستند؟
طراحی اتاق تمیز، تجهیزات و دستگاههای موجود در اتاق تمیز، سیستم تهویه، دانش و اطلاعات کارکنان و رعایت مسائل بهداشتی توسط کارکنان مهمترین پارامترهای تاثیرگذار در معتبرسازی کلین روم به شمار میآیند.
بهترین زمان برای صحهگذاری اتاق تمیز کدام است؟
بهترین زمان برای صحهگذاری اتاق تمیز، قبل از فعالیت اتاق تمیز در صنعت موردنظر است.