معرفی اتاق تمیز

اتاق تمیز ، محیط کنترل شده ایست که دارای سطح پایینی از آلاینده هایی مانند گرد و غبار، میکروب های موجود در هوا، ذرات آئروسل و انواع بخارات شیمیایی است. در این اتاق ها میزان آلاینده ها با تعداد ذرات در متر مکعب سنجیده می شوند.

در اتاق های تمیز تمهیدات و تجهیزاتی جهت کاهش آلودگی و کنترل پارامتر های محیطی در نظر گرفته شده است. علاوه بر این نیرو های انسانی که در اتاق های تمیز مشغول فعالیت هستند، تحت کنترل پارامتر های آلودگی قرار گرفته و در این باره آموزش های لازم را فرا می گیرند.

از نظر جریان هوا می توان اتاق های تمیز را به سه دسته کلی تقسیم نمود:

• کلین روم با جریان لامینار (یک سویه)
  اتاق تمیز با جریان غیر لامینار (غیر یک سویه)
  کلین روم با جریان مخلوط

انتخاب نوع جریان اتاق های تمیز با توجه به درجه تمیزی و کاربرد مورد نظر صورت می گیرد. اتاق های تمیز با جریان لامینار یا یک سویه کلاس بالاتر و یا به عبارتی اتاق های تمیز با درجه تمیزی بالاتری را فراهم می سازند درنتیجه در صنایع حساس تر به آلودگی های ذره ای و میکروبی از این نوع اتاق تمیز استفاده می نمایند.

ملزومات اتاق تمیز

همانطور که پیش از این گفتیم، در اتاق های تمیز تجهیزات خاصی تعبیه می شود که بتوانند به طور دقیق انواع آلاینده ها را تشخیص و آن ها را از محیط دور کنند. در ادامه با این تجهیزات به طور کامل آشنا خواهید شد:

• دیواره کلین روم

اولین و مهم ترین ویژگی برای دیوار اتاق های تمیز، قابل شست و شو بودن آن است. علاوه بر این، دیوار های اتاق تمیز باید به گونه ای باشند که ذرات و آلاینده های محیطی را به راحتی جذب نکنند. سطح دیوار ها نیز باید کاملا صاف باشد.

جنس دیوار اتاق های تمیز باید ساندویچ پنل باشد. همچنین دیوار بسیاری از این اتاق ها توسط شیشه های مخصوص طراحی شده است.

در طراحی دیوار اتاق تمیز، معمولا از قطعات منحنی از جنس PVC یا آلومینیوم استفاده می شود. این قطعات از تجمع آلودگی و ذرات در این نواحی جلوگیری می کند.

• درب و پنجره اتاق های تمیز

اتاق تمیز دارای پنجره های متعدد به بیرون و به سایر اتاق های دیگر است. این پنجره ها باید به گونه ای باشند. درب اتاق های تمیز یکی از اجزای اصلی آن بوده و طراحی و ساخت و نصب آن نیازمند تخصص و تجربه می باشد. درب ها باید به گونه ای طراحی و ساخته شوند که علاوه بر مقاومت بالا هم باد با دیواره ها باشند و محل تجمع ذرات و آلودگی نگردند.

پنجره های کلین روم معمولاً دو جداره بوده و ضخامت آنها با توجه به نوع پانل ها انتخاب میگردد.پنجره های این اتاق ها نیز باید به گونه ای طراحی، ساخته و نصب گردند که هم باد با دیواره ها باشند.

• کفپوش اتاق های تمیز

کفپوش از مهم ترین اجزاء اتاق تمیز است که باید از طراحی و ویژگی های خاص برخوردار باشد. در گذشته کف اتاق های تمیز از انواع سرامیک و کاشی پوشیده می شد، اما در حال حاضر دو نوع کفپوش برای استفاده از اتاق تمیز وجود دارد: کفپوش ماژولار و کفپوش وینیل.

کفپوش های ماژولار بسیار باکیفیت بوده و امکان ریزش در آن وجود ندارد. علاوه بر این قابل گسترش است. نظافت و تمیز کردن این نوع کفپوش نیز بسیار راحت است. در مقابل کفپوش های وینیل می توانند فضایی صاف،  تمیز و بدون درز با دیوار ایجاد کنند.

• کرو و کنج اتاق های تمیز

در محل اتصال دیوارها به سقف، دیوارها به کف و دیوارها به یکدیگر از قطعات و اتصالات منحنی شکل استفاده میگردد تا از انباشت آلودگی و نشست ذرات جلوگیری به عمل بیاید. جنس این قطعات معولاٌ پی وی سی یا آلومینیم می باشد.

در تمامی گوشه های اتاق تمیز از قطعه ای آلومینیومی به نام کرو آلومینیومی استفاده می شود. سطح این کرو با دیواره ها و کف اتاق در تماس است. این قطعه با چسب های سیلیکونی به کف و دیوار ها می چسبد. با استفاده از این کروها دیگر هیچ محلی برای تجمع ریز گردها و آلودگی ها وجود ندارد.

• فیلتراسیون اتاق تمیز

منابع تصفیه هوا از مهم ترین تجهیزات اتاق های تمیز هستند. این فیلتر ها وظیفه جداسازی ذرات هوا را بر عهده دارند. فیلتر های HEPA  و  ULPA بیشترین کاربرد را در اتاق های تمیز دارند.

• اگزاست فن

اگزاست فن یکی دیگر از تجهیزات مهم برای کنترل ورود و خروج هوا به اتاق تمیز است. هوا از سقف یا دیگر مناطق مرتفع وارد اتاق شده و به وسیله اگزاست فن از اتاق خارج می شود. اگزاست فن می تواند در مواقعی هوا را به طور کامل از اتاق خارج کند.

• دوش هوا

برای ورود افراد و کالاها به اتاق تمیز از دوش هوا استفاده می شود. افراد یا کالا هایی که قصد داخل شدن به اتاق را دارند، در معرض فشار هوای بالا قرار می گیرند تا از تمامی ذرات معلق پاک شوند.

• هواساز هایژنیک

از این هواساز جهت تولید حجم بسیار بالایی از هوای تصفیه شده در سالن ها و اتاق های تمیز استفاده می شود. از هواساز هایژنیک در سالن های بزرگ تولیدی و صنعتی بهره می گیرند.

• اتاق توزین

اتاق توزین فضایی تمیز است که در آن هوا از بالا به پایین جریان دارد که در این صورت ذرات معلق به سمت فیلترها جذب می شود. در نتیجه نیرو انسانی یا انواع اجسام، عاری از آلودگی می شوند.

• پس باکس

پس باکس یکی از لوازم حمل و نقل در کلین روم است. در واقع از این وسیله برای جا به جایی مواد و متریال بین دو فضای تمیز استفاده می شود.

• سیستم تهویه اتاق تمیز

سیستم تهویه کلین روم مهمترین جزء بوده و وظیفه تامین هوای عاری از آلودگی ذره ای و میکروبی و همچنین سرمایش و گرمایش هوای اتاق های تمیز را برعهده دارد از اجزای اصلی سیستم تهویه اتاق تمیز می توان به هواساز، فن فیلتر یونیت، فیلتر باکس و کانال اشاره نمود.

استاندارهای ساخت اتاق تمیز

استاندارهای اتاق های تمیز معمولا بر حسب تمیزی هوا است. طبقه بندی های مختلفی برای این استاندارد ها وجود دارد که در ادامه هر کدام را معرفی می کنیم:

• ISO 14644-1

این استاندارد پاکیزگی هوا را از نظر غلظت ذرات معلق در هوا بررسی می کند. طبق این استاندارد اندازه ذرات باید در محدوده 0.1 تا 5 میکرومتر باشند.

• استاندارد فدرال 209

این استاندارد در سال ۱۹۶۳ در آمریکا به تحریر درآمد. بر اساس این استاندارد، شمارش تعداد ذرات دارای ابعاد 0.5 میکرومتر یا بزرگ تر از آن در هر متر مکعب انجام می گیرد.

• استاندارد 14644

این استاندارد جهت بررسی تمیزی محیط با اندازه گیری تعداد و غلظت ذرات است. دریافت این استاندارد برای افرادی که در زمینه ساخت تجهیزات پزشکی فعالیت دارند، الزامی است.

• استاندارد GMP

استاندارد GMP از پرکاربردترین استاندارد ها در زمینه غذا و دارو و محصولات آرایشی بهداشتی است. معنای این استاندارد روش ساخت خوب است. بر اساس آن، واحد تولیدی تضمین می کند که محصولی که به مشتری تحویل می دهد، تمامی الزامات کیفیت، ایمنی و بهداشت را دارد.

کاربردهای اتاق تمیز در صنایع مختلف

اتاق های تمیز عملاً در هر صنعتی که ذرات ریز بتوانند بر روند تولید تأثیر منفی بگذارند، استفاده می شود و به طور گسترده در صنایعی مانند ساخت نیمه هادی ها، بیوتکنولوژی، تجهیزات پزشکی، علوم زیستی و همچنین تولید فرآیند های حیاتی رایج در هوافضا، اپتیک، ارتش و وزارت انرژی استفاده می شوند.

• داروسازی

داروسازی از صنایع تولیدی مهم است که به کلین روم نیاز دارد. اگر چنانچه روند تولید دارو در محیطی که شامل انواع آلودگی است انجام شود، سلامت جسمانی مصرف کنندگان به خطر می افتد.

• صنایع غذایی

استفاده از اتاق های تمیز در صنایع غذایی و بسته بندی آن ها به منظور جلوگیری از ورود انواع آلودگی و میکروب بسیار حائز اهمیت است.

• الکترونیک

تهیه ایمن وسایل الکترونیک بسیار مهم است. اگر گرد و غبار یا سایر آلودگی ها روی دستگاه های الکترونیکی قرار بگیرد، سبب اتصالات کوتاه و آتش سوزی می شود.

• بیمارستان

اتاق های تمیز بیمارستان یک محیط کاملا کنترل شده از آلودگی هاست که اغلب در بخش های جراحی استفاده می شوند. وجود این محیط برای کنترل ذرات و میکروارگانیسم ‌های موجود در هوا ضروری است.

جمع بندی کلی از مطالب

تا به اینجا با ضرورت وجود کلین روم از در صنایع مختلف آشنا شدید. ساخت اتاق های تمیز از حساسیت بالایی برخوردار است و باید در طراحی آن از بهترین وسایل استفاده شود.

اتاق تمیز اکیاس با استفاده از نیرو های توانمند و با بهره گیری از فناوری های روز دنیا ساخته شده و مطابق با استاندارد های صنایع هدف است. ساخت کلیه تجهیزات اتاق تمیز را با توجه به حساسیت و درجه بالای اهمیت، به متخصصان ما در اکیاس واگذار کنید.